معنی صاحب عیال در فرهنگ فارسی عمید

عیالمند، دارای زن و فرزند

معنی صاحب عیال در لغت نامه دهخدا

عیالمند. خداوند عائله. خداوند زن و فرزند:، بنده صاحب عیال و مال نداشت، بجز آن مزرعه منال نداشت.، نظامی

معنی صاحب عیال در فرهنگ لغت هوشیار

عیالمند و خداوند زن و فرزند

معنی صاحب عیال - جستجوی لغت در جدول جو

صاحب عیال

فرهنگ فارسی عمید

صاحب عیال

لغت نامه دهخدا

صاحب عیال

فرهنگ لغت هوشیار

صاحب عزا

کسی که یکی از خویشان نزدیکش فوت شده و مجلس سوگواری ترتیب داده است، عزادار

فرهنگ فارسی عمید

صاحب مال

مالدار، توانگر

فرهنگ فارسی عمید

صاحب جمال

خوشگل، زیبا، خوب روی

فرهنگ فارسی عمید

صاحب کمال

دارای فضل و کمال، دارای علم و ادب، برای مثال صاحب کمال را چه غم از نقص مال وجاه / چون ماه پیکری که بر او سرخ و زرد نیست (سعدی۲ - ۶۸۸)

فرهنگ فارسی عمید

صاحب نیاز

نیازمند، محتاج

فرهنگ فارسی عمید

صاحب قیاس

صاحب رای، صاحب نظر

فرهنگ فارسی عمید

صاحب عزا

(حِ عَ)

عزادار، بزرگ خانوادۀ عزادار

لغت نامه دهخدا

صاحب عمل

(حِ عَ مَ)

دارندۀ کار. کننده کار:
ز شغلی کز او شرمساری رسد
به صاحب عمل رنج و خواری رسد.
نظامی

لغت نامه دهخدا

صاحب مال

(حِ)

مالدار. توانگر:
آن شنیدی که در بلاد شمال
بود مردی بخیل و صاحب مال.
سعدی

لغت نامه دهخدا

صاحب عادل

(حِ بِ دِ)

وزیر ابوکالیجار مرزبان بن سلطان الدوله بود. بعد از فوت ابوکالیجار پسر وی منصور فولادستون به اغوای مادر خویش صاحب را به قتل رسانید. العظمه و البقاء للّه الملک المعبود. (دستورالوزراء ص 123). و رجوع به حبیب السیر چ تهران جزء چهارم از ج 2 ص 158 و فهرست فارسنامۀ ابن بلخی شود

لغت نامه دهخدا

صاحب قیاس

(حِ)

صاحب رأی و تدبیر:
همه انجمن ساز و انجم شناس
به تدبیر هر شغل صاحب قیاس.
نظامی

لغت نامه دهخدا

صاحب کمال

(حِ کَ)

فاضل. کامل. خداوند علم و ادب. دارای فضایل:
صاحب کمال را چه غم از نقص جاه و مال
چون ماه پیکری که در او سرخ و زرد نیست.
سعدی.
به شیراز آی و فیض روح قدسی
بخواه از مردم صاحب کمالش.
حافظ.
گفتند در این کرمینه چنین صاحب کمالی آمده است. (انیس الطالبین).
سگ به نطق آمد که ای صاحب کمال
بی حیا من نیستم چشمت بمال.
شیخ بهائی

لغت نامه دهخدا

صاحب نیاز

(حِ)

نیازمند:
سکندر به آن خلق صاحب نیاز
ببخشید و بخشودشان برگ و ساز.
نظامی

لغت نامه دهخدا

صاحب جمال

(حِ جَ)

خوش صورت. خوشگل. زیبا. وجیه. خوبروی. حسین. حسینه: یکی را زنی صاحب جمال درگذشت. (گلستان). حسن میمندی را گفتند: سلطان محمود چندین بندۀ صاحب جمال دارد که هر یک بدیع جهانی اند. (گلستان). و خواهر صاحب جمال خود را به صومعۀ او بردند. (سعدی).
کند جلوه طاوس صاحب جمال.
(بوستان).
اتفاقاً نظر دیلم بر زنی از زنان آن دیه آمد وآن زن صاحب جمال بود. (تاریخ قم ص 33). ذمیر، مرد صاحب جمال. (منتهی الارب)

خوش صورت. خوشگل. زیبا. وجیه. خوبروی. حَسین. حَسینه: یکی را زنی صاحب جمال درگذشت. (گلستان). حسن میمندی را گفتند: سلطان محمود چندین بندۀ صاحب جمال دارد که هر یک بدیع جهانی اند. (گلستان). و خواهر صاحب جمال خود را به صومعۀ او بردند. (سعدی).
کند جلوه طاوس صاحب جمال.
(بوستان).
اتفاقاً نظر دیلم بر زنی از زنان آن دیه آمد وآن زن صاحب جمال بود. (تاریخ قم ص 33). ذَمیر، مرد صاحب جمال. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

صاحب جلال

(حِ جَ)

دارای شکوه. بزرگ. بزرگ قدر

لغت نامه دهخدا

صاحب حیات

(حِ حَ)

جاندار. زنده: صاحب حیات بی درد نیست. (مجالس سعدی)

لغت نامه دهخدا

صاحب عیار

(حِ)

محمد بن علی، ملقب به قوام الدین (خواجه...). در دستورالوزراء آمده است که چون پادشاه جهان مطاع شاه شجاع رایت سلطنت و اقتدار برافراشت زمام امور ملک و مال رادر قبضۀ اقتدار خواجه قوام الدین نهاد و به اندک زمانی خدمت خواجه در وزارت و نیابت به نوعی ترقی کرد که هیچ یک از امراء و ارکان دولت را در تمشیت مهمات مملکت دخل نماند، بلکه جناب وزارت مآب بخلاف رأی شاه شجاع نیز مرتکب سرانجام بعضی از مهام شد. در آن اثناءجمعی از اضداد، فرصت یافته به عرض شاه شجاع رسانیدند که وزیر پرتزویر داعیۀ غدری در ضمیر دارد. بعد ازتفتیش و تفحص صدق مقال آن جماعت بر رای صواب نمای شهریاری واضح شده، در ذوالقعده سنۀ اربع و ستین و سبعمائه (764 هجری قمری) جناب وزارت مآب مؤاخذ و مقید گشت و محصلان بعد از تعذیب و شکنجۀ فراوان او را قطعه قطعه کرده، هر پاره ای را به ولایتی فرستادند. (دستورالوزراء صص 247- 248). و هم او در حبیب السیر آرد که درذوالقعده سنۀ اربع و ستین و سبعمائه (764 هجری قمری) خواجه قوام الدین صاحب عیار را که اعتبار بسیار پیداکرده، نسبت به امرا و اعیان تعظیم (؟) و تکبر میورزید بلکه گاهی بی مشورت پادشاه به فیصل مهمات اقدام میکرد مؤاخذ و مقید گشت و بعد از تعذیب فراوان دست سیاست شاه شجاع بساط حیاتش درنوشت. (حبیب السیر جزء دوم از ج 3 ص 92). ابتدای وزارت خواجه در سال جلوس شاه شجاع یعنی 760 هجری قمری بوده و بنابراین پنج سال وزارت شاه شجاع را عهده دار بود. خواجه حافظ در یک قصیده و دو غزل و دو قطعه وی را ستوده است. (حافظ شیرین سخن ص 284). و رجوع به تاریخ مغول ص 400، 426، 447 شود. واینک مطلع قصیدۀ حافظ که در آن وی را ستوده است:
ز دلبری نتوان لاف زد به آسانی
هزار نکته در این کار هست تا دانی...
قوام دولت و دنیا محمد بن علی
که می درخشدش از چهره نور یزدانی.
و مطلع و مقطع غزل این است:
آنکه رخسار ترا رنگ گل ونسرین داد
صبر و آرام تواند به من مسکین داد...
در کف غصۀ دوران دل حافظ خون شد
از فراق رخت ای خواجه قوام الدین داد.
و در غزل دیگر که با مطلعذیل آغاز میشود: به حسن خلق و وفا کس به یار ما نرسد، گوید:
هزار نقد به بازار کاینات آرند
یکی به سکۀ صاحب عیار ما نرسد.
و در تاریخ قتل وی گوید:
اعظم قوام دولت و دین آنکه بر درش
از بهر خاکبوس نمودی فلک سجود
با آن جلال و آن عظمت زیر خاک شد
در نصف ماه ذوالقعد از عرصۀ وجود
تا کس امید جود ندارد دگر ز کس
آمد حروف سال وفاتش ((امیذ جود)) (764).
و در قطعۀ ذیل:
گدا اگر گهر پاک داشتی در اصل
بر آب نقطۀ شرمش مدار بایستی...
از او یاد کند و گوید:
زمانه گر نه سر قلب داشتی کارش
به دست آصف صاحب عیار بایستی
چو روزگار جز این یک عزیز بیش نداشت
به عمر مهلتش از روزگار بایستی.
و در تاریخ آل مظفر آمده است که در سنۀ هفتصد و پنجاه امیر مبارزالدین محمد مؤسس آل مظفر و پدر شاه شجاع او را به ملازمت و وزارت منصوب گردانید و شاه شجاع پس از جلوس نیز او را به وزارت برگزید ولی در نیمۀ ذوالقعده سنۀ 764 بعد از تعذیب تمام وی را به قتل رسانید. (تعلیقات دیوان حافظ چ قزوینی -غنی ص قکب)